ΣΤΑ ΚΑΠΝΟΧΩΡΙΑ

 «Μάνα μου καπνοφύτισσα»: Ο ύμνος των καπνοκαλλιεργητών του Αγρινίου

του Γιάννη Γιαννακόπουλου
Ο καπνός, έως τα μέσα της δεκαετίας του 1980-90, ήταν από τα σημαντικότερα αγροτικά προϊόντα της χώρας. Από την καλλιέργειά του επιβίωναν χιλιάδες οικογένειες, εκ των οποίων οι περισσότερες είχαν μικρό κλήρο.

Στο τέλος της Άνοιξης τα καπνοχώραφα ήταν καταπράσινα, και στα μέσα Ιουνίου άρχιζε το “μάζεμα” και το “αρμάθιασμα”. Ήταν εργασία κουραστική και μονότονη. Η μονοτονία την έκανε ακόμα περισσότερο επίπονη.

Από νωρίς, πριν το χάραμα, άρχιζε το μάζεμα και στη συνέχεια το αρμάθιασμα που διαρκούσε έως το βράδυ. Η διαδικασία ήταν καθημερινή έως τα μέσα Αυγούστου.

Η αποξήρανση του καπνού στη λιάστρα διαρκούσε έως τις αρχές Σεπτέμβρη. Με τα πρωτοβρόχια γίνονταν η δεματοποίηση και η αποθήκευση του καπνού.

Τέλος γίνονταν η ποιοτική αξιολόγηση από τον έμπορο, αλλά η καταβολή των χρημάτων στους παραγωγούς πάντα αργούσε. Εν πάση περιπτώσει όμως, έστω πενιχρά, καλύπτονταν οι οικογενειακές ανάγκες.

 

Η καλλιέργεια του καπνού είχε κατά βάση οικογενειακό χαρακτήρα. Η οικογένεια ήταν σκλαβωμένη όλο το καλοκαίρι με βασική πρωταγωνίστρια την μάνα που συνέχιζε να εργάζεται και την νύχτα (φαγητό, πλύσιμο κλπ), ώστε να προλάβει τις ανάγκες της οικογένειας.

Στο βίντεο που ακολουθεί, η χορωδία Αλθαία του Μουσικού Σχολείου Αγρινίου αποδίδει το ποίημα του Πάνου Χατζόπουλου σε μουσική του Δημήτρη Παπαποστόλου “ΜΑΝΑ ΜΟΥ ΚΑΠΝΟΦΥΤΙΣΣΑ”. Το τραγούδι αυτό θα μπορούσε να χαρακτηρισθεί ο “εθνικός ύμνος” του Αγρινίου, που υπήρξε για πολλές δεκαετίες κατεξοχήν περιοχή καπνοκαλλιέργειας.
ΠΗΓΗ

ΠΕΡΙΜΕΝΟΝΤΑΣ ΤΟΝ ΧΡΙΣΤΟ

 Η κατ’ οίκον Εκκλησία είναι Καθολική. Δεν είναι απομονωμένη, δεν κλείνεται στον εαυτό της, δεν επαναπαύεται στο ο,τι είναι η ίδια συγκροτημένη και αυτάρκης. Αλλά ανοίγεται, συνδέεται και δημιουργεί σχέσεις σε πλαίσιο βαθειάς ενότητας με άλλες οικογένειες, με άλλους ανθρώπους που πορεύονται ίσως και κάτω από διαφορετικές συνθήκες το δυσκολοπερπάτητο ανηφόρι του βίου τους. Δεν προσπερνά αδιάφορα όσους υποφέρουν στο περιθώριο της ζωής. 
Δεν αποστρέφεται όσους κουβαλούν στην πονεμένη ψυχή τους τη νοσταλγία της μακρινής πια πατρίδας τους. Δεν περιφρονεί σαν ανάξιους λόγου όσους ελύγισαν οι ανάγκες και οι συμφορές· ξένους, μετανάστες, ανήμπορους, φτωχούς, όσους βιώνουν την παγωνιά της απελπισίας και της εγκατάλειψης.
Η προσμονή των Χριστουγέννων δίνει την ευκαιρία στην οικογένεια ενός γόνιμου προβληματισμού σχετικά με το βαθμό που βιώνει την καθολικότητα. Πόση διάθεση έχει να διοχετεύσει τον όποιο θησαυρό της (τη στοργή, τη φροντίδα, το ενδιαφέρον, την αγάπη) στους άλλους; Ανοίγει άραγε την αγκαλιά της να δεχθεί εκτός από τα μέλη της και κάποιους που δεν είναι ξένοι, αλλά είναι μέλη της μεγάλης οικογένειας του Θεού; 
Ο Άγιος Γρηγόριος Νύσσης ενθαρρύνει προς αυτή την κατεύθυνση θυμίζοντάς μας ότι πρέπει να στραφούμε στους άλλους και κυρίως στους ”εν ανάγκαις”. «Δεν είναι άξιοι περιφρονήσεως», λέγει. «Σκέψου ποιοί είναι και θα βρεις το αξίωμά τους· έχουν ντυθεί το πρόσωπο του Σωτήρα μας, είναι οι αδελφοί Του οι ελάχιστοι.
 Αυτοί είναι οι ταμίες των αγαθών που προσδοκούμε· είναι οι θυρωροί της Βασιλείας του Θεού, αυτοί που ανοίγουν τις πόρτες στους ελεήμονες και τις κλείνουν στους δύσκολους και μισάνθρωπους… Ας μην δίνουμε τα πάντα για τις απολαύσεις μας… Ας κάνουμε κάτι και για το Θεό». Βιώνοντας την καθολικότητα η κατ’ οίκον Εκκλησία ζει επί γης τον Παράδεισο, αφού στα πρόσωπα των άλλων βλέπει, διακονεί και αγαπά τον ίδιο το Θεό. Αυτό διασώζει η πίστη μας. Αυτό διαφυλάττει η παράδοσή μας. Εν όψει των Χριστουγέννων ας βιώσουμε την ομορφιά και τη χαρά της συνάντησης των προσώπων.

{απόσπασμα από τό άρθρο τού Σεβ. Μητροπολίτου Δημητριάδος κ. Ιγνατίου ΕΔΩ}

Ὁ ἑορταστικός κύκλος τῆς Σαρακοστῆς τῶν Χριστουγέννων

Ἡ νη­στεί­α τῶν Χρι­στου­γέν­νων εἶ­ναι ἡ δεύ­τε­ρη μα­κρά πε­ρί­ο­δος νη­στεί­ας με­τά τήν Με­γά­λη Τεσ­σα­ρα­κο­στή, δέν ἔ­χει ὅ­μως τήν αὐ­στη­ρό­τη­τα αὐ­τῆς. Ὁ λα­ός τήν ὀ­νο­μά­ζει καί «σα­ραν­τά­με­ρο». Ἀρ­χί­ζει στίς 15 Νο­εμ­βρί­ου καί λή­γει στίς 24 Δε­κεμ­βρί­ου. Κα­τά τήν διά­ρκειά της τε­λεῖ­ται κα­θη­με­ρι­νά ἡ Θεί­α Λει­τουρ­γί­α, τό γνω­στό «σα­ραν­τα­λεί­τουρ­γο»
Ἡ ση­μαν­τι­κό­τη­τα τῆς ἑ­ορ­τῆς τῶν Χρι­στου­γέν­νων καί ἡ εὐ­λά­βεια τῶν χρι­στια­νῶν, κα­θώς καί ἡ ἤ­δη δι­α­μορ­φω­μέ­νη νη­στεί­α τῆς Μεγ. Τεσ­σα­ρα­κο­στῆς ὁ­δή­γη­σαν στήν κα­θι­έ­ρω­ση τῆς νη­στεί­ας πρό τῶν Χρι­στου­γέν­νων.
Τόν 6ο αἰ­ώ­να ἔ­χου­με τίς πρῶ­τες ἱ­στο­ρι­κές μαρ­τυ­ρί­ες, σύμ­φω­να μέ τίς ὁ­ποῖ­ες ἡ ἀρ­χι­κή διά­ρκεια τῆς νη­στεί­ας ἦ­ταν μί­α ἑ­βδο­μά­δα. Ἐ­πε­κτά­θη­κε ὅ­μως –λό­γῳ τῆς ἐ­πί­δρα­σης τῆς Μεγ. Τεσ­σα­ρα­κο­στῆς– σέ σα­ράν­τα ἡ­μέ­ρες, ἠ­πι­ό­τε­ρης ὅ­μως νη­στεί­ας. Σέ ὅ­λη τή διά­ρκεια τῶν 40 ἡ­με­ρῶν δέν κα­τα­λύ­ον­ται κρέ­ας, γα­λα­κτε­ρά καί αὐ­γά. Κα­τα­λύ­ε­ται τό ψά­ρι -ἐ­κτός Τε­τάρ­της καί Πα­ρα­σκευ­ῆς- μέ­χρι 17 Δε­κεμ­βρί­ου. Τήν τε­λευ­ταί­α ἑ­βδο­μά­δα, πού εἶ­ναι ἡ ἀρ­χαι­ό­τε­ρη νη­στεί­α, 18 ἕ­ως 24 Δε­κεμ­βρί­ου, ἔ­χου­με μό­νο κα­τά­λυ­ση οἴ­νου καί ἐ­λαί­ου, ἐ­κτός Τε­τάρ­της καί Πα­ρα­σκευ­ῆς, πού κά­νου­με ἄ­λα­δο.

Πε­ρί νη­στεί­ας γε­νι­κά

Ἡ νη­στεί­α ἐκ­φρά­ζει τό ὀρ­θό­δο­ξο χρι­στι­α­νι­κό ἦ­θος πού εἶ­ναι ἀ­σκη­τι­κό. Μέ τή νη­στεί­α ἐ­πι­δι­ώ­κου­με τήν κά­θαρ­ση τῆς ψυ­χῆς καί τοῦ σώ­μα­τός μας. «Φάρ­μα­κον ἁ­μαρ­τί­ας ἀ­ναι­ρε­τι­κόν», τήν χα­ρα­κτη­ρί­ζει ὁ Μέ­γας Βα­σί­λει­ος. Κα­θα­ρί­ζει τίς «αἰ­σθή­σεις τοῦ στό­μα­τος» καί τά συ­να­κό­λου­θα πά­θη (γα­στρι­μαρ­γί­α, κοι­λι­ο­δου­λεί­α, σαρ­κι­κές ἐ­πι­θυ­μί­ες κ.λπ.­). Ἐ­λευ­θε­ρώ­νει ἀ­πό τά πά­θη τῆς ψυ­χῆς. Ἡ νη­στεί­α εἶ­ναι «πα­θο­κτό­νος», ὄ­χι σω­μα­το­κτό­νος! Ἔ­τσι προ­φυ­λασ­σό­μα­στε ἀ­πό τούς βρώ­μι­κους, ρυ­πα­ρούς λο­γι­σμούς, καί χρη­σι­μο­ποι­ών­τας την σάν ὅ­πλο ἀ­πο­κρού­ου­με τούς πει­ρα­σμούς. Ὁ­δη­γού­μα­στε στήν ἀ­πό­κτη­ση τῶν χρι­στι­α­νι­κῶν ἀ­ρε­τῶν καί κα­τ’ ἐ­πέ­κτα­σιν στόν κύ­ριο στό­χο μας: τήν ἕ­νω­ση, τήν κοι­νω­νί­α μέ τόν Θε­ό. Ἡ νη­στεί­α εἶ­ναι «σω­μα­τι­κή» (ἀ­πο­χή τρο­φῶν), ἀλ­λά καί «πνευ­μα­τι­κή» (ἐγ­κρά­τεια καί ἀ­πο­χή ἀ­πό τήν ἁ­μαρ­τί­α). Ἄν δέν συμ­βα­δί­ζουν καί τά δύ­ο σκέ­λη τῆς νη­στεί­ας, τό­τε ἡ νη­στεί­α δέν ἐκ­πλη­ρώ­νει τόν σκο­πό της καί κα­τα­λή­γει νά γί­νει ἤ τυ­πο­λα­τρεί­α ἤ ἰ­δε­ο­λο­γί­α.

Ευχόμαστε απο καρδιάς καλή και ευλογημένη Τεσσαρακοστή!

ΠΗΓΗ

ΟΙ ΤΑΞΙΑΡΧΕΣ ΜΙΧΑΗΛ ΚΑΙ ΓΑΒΡΙΗΛ.

Η Εκκλησία μας στις 8 Νοεμβρίου, γιορτάζει τη Σύναξη των Αρχαγγέλων Μιχαήλ και Γαβριήλ, καθώς και των υπολοίπων Ασωμάτων και Ουρανίων Αγγελικών Ταγμάτων. Πρόκειται για τη σύναξη, τη συνάθροιση δηλαδή των πιστών, που εύλογα θέσπισε η Ορθόδοξη Εκκλησία μας, για να αποδώσει την πρέπουσα τιμή στους λειτουργούς του Θεού και δικούς μας προστάτες και φύλακες, σε μια κοινή γι’ αυτούς γιορτή.
 Κατά τήν παράδοση , τήν νύκτα τής παραμονής τής εορτής τών αγίων, μαζεύουμε όλα τά παπούτσια τού σπιτιού καί τά κρύβουμε γιά νά μήν τά δεί ο Αρχάγγελος Μιχαήλ πού θεωρείται καί ώς ό άγγελος τού θανάτου, καί μάς γράψει γιά νά μάς πάρει τήν ψυχή.
Επειδή ακόμα,  το έργο Τους είναι να προστατεύουν τους ανθρώπους, να πολεμούν και να μάχονται τους κακούς δαίμονες κατακτώντας έτσι τους Ουρανούς, η Πολεμική μας Αεροπορία τους έχει ανακηρύξει Προστάτες της και τους γιορτάζει την ίδια μέρα, που τους γιορτάζει και η Εκκλησία μας, στις 8 Νοεμβρίου.

Μάθε τέχνη κι ασ' τηνε κι άμα πεινάσεις πιάσ' τηνε

Μεταπολεμικά, όνειρο και σκοπός των Ελλήνων ήταν  να σπουδάσουν τα παιδιά τους προσδοκώντας  μια καλύτερη ζωή γι αυτά. Με τα χρόνια ο προσωπικός αγώνας τους  συρρικνώθηκε σε δύο μανιακούς στόχους : απόκτηση υλικών αγαθών και υποχρεωτική πανεπιστημιακη μόρφωση των παιδιών. Η τέχνη, τα χωράφια, η ιδιαίτερη πατρίδα και ο απλοϊκός τρόπος  ζωής διαγράφηκαν. Αστυφιλία και νεοπλουτισμός κυριάρχησαν. Αυτοί οι οποίοι έβγαλαν τις παροιμίες και τις ανέφεραν πάντα σαν διδαχές, τώρα τις καταρίπτουν.
Δικηγόρος, γιατρός, καθηγητής... είναι οι απαιτήσεις  πια των οικογενειών για την επαγγελματική ζωή των παιδιών τους. Τσαγκάρης, ποδηλατάς, αγρότης, ράφτης ... είναι κατώτερα επαγγέλματα, τέχνες για «αγράμματους». Ο τάδε η η τάδε είναι μέτρο σύγκρισης  αναλόγως: περιφρόνησης η εξομοίωσης. Βέβαια κάθε γονιός θέλει το καλύτερο για το παιδί του και αυτό δεν αμφισβητείται.  Κίνητρο  είναι μόνο η αγάπη κ ας έχουν λάθος  πολλές φορές.
Μερικώς συχγωρείται. Καταδικαστέο όμως είναι να εισχωρεί ο γονιός και να υποδεικνύει δικές του κομπλεξικές επιλογές, που αφορούν στην ζωή των παιδιών. Τα παρασύρει σε μία ουτοπία και σε μία τριανταφυλλένια ζωή, που  αν κάποιος κόψει τα όμορφα ρόδα , θ’ απομείνουν γυμνά τα κλαδάκια και θα ξεραθούν...
 Αυτό συνέβη και στη νέα γενιά της εποχής μας. Απογυμνώθηκε ξαφνικά. Θύμα της αλαζονείας των μεγάλων. Η ανθοφόρα ζωή έπαψε. Οδηγήθηκε σε μια πλαστή εικόνα ζωής. Γέμισαν τα πανεπιστήμια, πλούτισαν τα φροντιστήρια, φορτώθηκαν δάνεια οι οικογένειες, σφήνωσαν οι μεγαλουπόλεις απο πληθυσμό κ τσιμέντο, ερήμωσαν τα χωριά, τα χωράφια, έγιναν όλοι  εργάτες σε βιομηχανίες κάνοντας παράλληλα  δύο δουλειές. Και γιατί  όλα αυτά? Για μια καλύτερη ζωή... λογικό αυτό μέχρι ενός ορίου.  Όμως  επαγγέλματα παραδοσιακά  πολλών γενεών κληρονομικά έσβησαν.  Ήταν προσβλητικό για τα παιδιά η τέχνη.  Ενθύμια μόνο κρατημένα και μια ματιά σνομπισμού έμεινε. 
 Για  να γίνουμε «άνθρωποι»  και να ‘χουμε κοινωνική καταξίωση, πρέπει να μάθουμε γράμματα! Ορθό ως προς τη μάθηση, παρανοϊκό ως προς τον στόχο. Βέβαια η ζωή προχωρά. Οι απαιτήσεις  πληθαίνουν σε καθε τομέα.  Ο πολιτισμικός και πολιτιστικός  χάρτης  διαφοροποιείται.  Η εξέλιξη είναι απαραίτητη για την πρόοδο, αλλά και η γνώση επιβάλλεται δια ροπάλου.  Όμως με σύνεση και  αυτογνωσία μέχρι του ορίου που φτάνει ο καθένας  με τα όνειρά του και τα ταλέντα του.  Εκεί απαιτείται σεβασμός στον εαυτό του και στην ζωή του.
 Και φτάνουμε στο έτος 2016 όπου η ζωή μας υποτροπίασε οπισθοδρομώντας μας στα  κατοχικά χρόνια.  Απελπισμένοι όντες πια κάνουμε μεταστροφή, επανεκτιμώντας ότι περιφρονούσαμε:  επαναπατρισμό των παραδοσιακών τεχνών και  επιστροφή στις εστίες μας,  στη γη μας.
  Πεινάσαμε... κατά την παροιμία και ανοίγουμε πάλι ποδηλατάδικο, τσαγκάρικο, ραφείο ...  Συνάμα βλέπουμε την ρημαγμένη μας γη με συμπάθεια και λύτρωση και ονειρευόμαστε τους καρπούς που θα ‘χουμε σ’ ένα χρόνο σαν αγρότες.  Ένα μάθημα είναι και αυτό όπου  θεός,  φύση και  σύμπαν μας φωνάζουν ότι ξεφύγαμε του σκοπού μας.
Η μάθηση, η εξέλιξη, η γνώση είναι αναφαίρετο δικαίωμα και επιταγή όλων, γιατί το κάθε επερχόμενο μέλλον  το απαιτεί. Όμως δεν διαχωρίζει και δεν χαρακτηρίζει τον «γραμματιζούμενο» από τον «αμόρφωτο», γιατί και ο γιατρός και ο τσαγκάρης πρέπει να εξελιχθεί, και ο ένας έχει ανάγκη την επαγγελματική και κοινωνικη  ύπαρξη του άλλου, για να μην «πεινάσουμε» ποτέ πια. Να μην χαρακτηρίζει πια ο λαός μας την τέχνη ως κουραμάνα σε καιρό πείνας. Δεν είναι κατοχικο μεσον επιβίωσης.  Είναι άθλιο και ταπεινωτικό για τον κύκλο της ζωής μας και την ανθρώπινη αξιοπρέπειά μας . Μόρφωση για όλους και εκμετάλλευση αυτής στον τομέα που ο καθένας κλίνει και αγαπά, επιστήμη η τέχνη. Ισότιμα και τα δύο.
 Καιρός λοιπόν να ανασυντάξουμε την παροιμία «μάθε τέχνη κι άστηνε κι άμα πεινάσεις πιάστηνε» σε «μάθε γράμματα και προόδευσε όπου έχεις έφεση για να μην πεινάσεις».Ο λαός ίσως να μην είναι πάντα σοφός στις ρήσεις του, γιατί από  «παθήματα μαθήματα» μεν και από  «κατά τα καλά και συμφέροντα» δε... Αντιγνωμώντας λοιπόν στον λαό μας, η νέα γενιά φιλοσοφικά και οχι θυμοσοφικά μαθαίνει γράμματα για να εξελιχθεί σε τέχνες και επιστήμες, έχοντας σαν γνώμονα όχι την πείνα, αλλά την αλυσιδωτή επαγγελματική και όχι μόνο συνύπαρξη για μέρες ευημερίας και προόδου.
Από Palmografos.com
Άρθρο του/της: Μαρία Παπαδοπούλου
ΑΠΟ