Τα υφαντά

Τα υφαντά ήταν δύο κατηγοριών: τα ράσινα, που ήταν χοντρά και γίνονταν με μαλλί (τρίχωμα των προβάτων), κοζιά (τρίχωμα των γιδιών) ή σπάρτο (φυτικές ίνες που τις έβγαζαν από τα κλωνιά του σπάρτου, με ειδική επεξεργασία) και τα πάνινα που γίνονταν με βαμβακερό νήμα (νέμα το έλεγαν).

Κουβέρτες. Υφασμένες με μαλλινες και βαμβακερές κλωστές, σε διάφορα σχέδια και χρώματα, χρησιμοπούνταν για σκέπασμα και στόλισμα

Ράσινα ήταν τα ρούχα που κοιμόνταν, (ματαράτσια, σαΐσματα, μαντανίες, κουβέρτες, προσκεφαλάδες), ρούχα που έστρωναν στο μπάτωμα ή κρέμαγαν στον τοίχο, (κιλίμια, κουρελούδες, πάντες), ρούχα που φορούσαν (κάπες, γιούρτες, ποδιές) και ρούχα που χρησιμοποιούσαν στις δουλειές τους (σακιά, τορβάδες, σακούλια, δισάκια και πα(γ)ιά).

Ματαράτσι. Το ύφαιναν με σπάρτο και το χρησιμοποιούσαν ως στρώμα (αφού το παραγέμιζαν με φλίτσια) ή και ως μεγάλο σακί	Κουρελού. Την ύφαιναν με υλικό τα παλιά ρούχα. Τα έκοβαν σε λεπτές λουρίδες, τις οποίες έστριβαν και τις έκαναν σαν χοντρές κλωστές

Τα ράσινα ήταν κατά κανόνα ευκολότερα στην ύφανση, γιατί οι κλωστές ήταν πιο χοντρές και η μίτωση απλούστερη (εκτός από τις κουβέρτες, στις οποίες τα σχέδια που έκαναν, απαιτούσαν μίτωση αρκετά πολύπλοκη), έτσι η υφάντρα μπορούσε να βγάλει περισσότερα χεροπήχια την ημέρα. Το στιμόνι ήταν από μαλλί, όταν ύφαιναν μαντανίες, βαμβακερό ή λινό νήμα όταν ύφαιναν κουβέρτες ή στρίμα όταν ύφαιναν σαΐσματα, κουρελούδες, ματαράτσια κλπ). Το υφάδι δεν το πέρναγαν με σαΐτες αλλά με μασούρια ξύλινα, αρκετά μακρύτερα από αυτά πού χρησιμοποιούσαν στις σαΐτες.

Κεντητά ράσινα σακκούλια

Ανδρομίδα. Συνήθως ήταν επιμήκης και εχρησιμοποιείτο για στρώσιμο ως χαλί	Μαξιλάρι κεντητό

Με τα πάνινα υφαντά έφτιαχναν σεντόνια, μαξιλάρια και κυρίως τα ρούχα που φορούσαν (γυναικεία φορέματα και μεσοφόρια, ανδρικά πουκάμισα, παιδικά ρουχαλάκια). Μέχρι τα πρώτα μεταπολεμικά χρόνια αγοραστά υφάσματα για ρούχα ήταν μόνο το ντρίλι, με το οποίο έραβαν τα παντελόνια των ανδρών και μερικές φορές το τσίτι για τα γιορτινά φορέματα των γυναικών. Όλα τα άλλα ρούχα που φορούσαν τα έραβαν με υφαντό ύφασμα. Έτσι το πάνινο ύφασμα που προοριζόταν για φορεσιές το έκαναν με όμορφα σχέδια και χρώματα. Για να προκύψει ένα όμορφο σχέδιο, έβαφαν και το στιμόνι και το υφάδι. Για να γίνουν οι επιμήκεις λωρίδες, ανάλογα με το σχέδιο που ήθελαν, έβαζαν ορισμένα ζευγάρια «κλωνές» από κάθε χρώμα στο στιμόνι, που πρόσεχαν στο διάσιμο, το άπλωμα και το μίτωμα να πηγαίνουν παράλληλα. Για τις εγκάρσιες λωρίδες έβαζαν ανάλογο αριθμό κλωστών στο υφάδι. Τα σεντόνια συνήθως τα έκαναν άσπρα, αλλά έκαναν και χρωματιστά μονόχρωμα.

Πάνινα υφάσματα

Οι καλές υφάντρες μπορούσαν να συντονίζουν τα χέρια και τα πόδια τους με εκπληκτική ταχύτητα. Όταν πατούσαν το ένα ποδαρικό και άνοιγε το στόμα του πανιού, εκσφενδόνιζαν με το ένα χέρι τη σαΐτα με τέτοια δύναμη ώστε να φθάσει στην άλλη άκρη του πανιού και με το ίδιο χέρι που ελευθερωνόταν, έπιαναν το ξυλόχτενο από την κορυφή. Μόλις η σαΐτα έβγαινε από το στόμα του πανιού, την περίμενε το άλλο χέρι που την έπιανε και ταυτόχρονα το πρώτο χέρι βάραγε δυο φορές το ξυλόχτενο για να πιέσει ην κλωστή στο ύφασμα. Την ίδια στιγμή το άλλο πόδι είχε πατήσει το άλλο ποδαρικό και είχε ανοίξει το άλλο στόμα (οι κάτω κλωστές ανέβαιναν επάνω και αντιστρόφως), μέσα στο οποίο, το χέρι που κράταγε τη σαΐτα την εκσφενδόνιζε στην αντίθετη κατεύθυνση, για να επαναληφθεί η ίδια σειρά και πάλι και πάλι, χιλιάδες φορές, ώσπου να τελειώσει το ύφασμα. Για τις κουβέρτες που είχαν σχέδια χρειαζόταν περισσότερα ζευγάρια μιτάρια και ποδαρικά. Κάθε ζευγάρι μιτάρια ήταν κρεμασμένο στα ίδια τσιποκλείδαρα και άνοιγε ένα στόμα.

http://www.servou.gr/