ΚΑΛΗ ΠΡΩΤΟΧΡΟΝΙΑ

Η ΒΑΣΙΛΟΠΙΤΑ ΝΑ ΕΙΝΑΙ ΤΣΟΥΡΕΚΙ ...ΟΠΩΣ ΠΑΛΙΑ.

Ή βασιλόπιτα γιά τήν Πρωτοχρονιά πρέπει νά είναι τσουρέκι. Έτσι τήν κάναμε παλιά. Τώρα , πολλές νοικοκυρές τήν φτιάχνουν κέικ γιατί δέν θέλουν νά κουράζονται. Ακόμα χειρότερα,...τήν αγοράζουν έτοιμη από τό ζαχαροπλαστείο ή τό σούπερ μάρκετ {!!!}...
Λοιπόν , δέν είναι δύσκολη ή βασιλόπιτα τσουρέκι καί μέ τήν όλη διαδικασία καταλαβαίνουμε καί τίς γιορτές .
Υλικά
1 καί 1/2 αλεύρι δυνατό {αυτό γιά τσουρέκια}
4-5 φακελάκια ξερή μαγιά
1 κούπα χλιαρό νερό
2 καί 1/2 κούπες ζάχαρη
1/2 κουταλάκι γλυκού αλάτι
1  κουταλιά  σούπας μαχλέπι
1/2 κουταλιά σούπας κακουλέ
{προτιμούμε τά ολόκληρα καί τά σπάμε στό χαβάνι...όχι τά αλεσμένα γιατί δέν έχουν επαρκές άρωμα καί γεύση}
1/2 κούπα καυτό γάλα
7 αβγά
1 καί 1/2 κούπας βούτυρο.

Εκτέλεση

 

Τό χλιαρό νερό τό προσθέτουμε στήν μαγιά καί βάζουμε καί αλεύρι νά γίνει μιά υδαρή ζύμη.
Αφήνουμε σκεπασμένη νά διπλασιασθεί.
Ετοιμάζουμε τά υπόλοιπα υλικά. Βάζουμε σέ λεκάνη τήν ζάχαρη τά αβγά ,αλάτι ,μαχλέπι , κακουλέ, ...ανακατεύουμε τά υλικά νά ενωθούν καί προσθέτουμε τό γάλα ενώ συνεχίζουμε νά ανακατεύουμε.
Ρίχνουμε καί τό μίγμα τής μαγιάς καί προσθέτουμε αλεύρι νά γίνει μιά μαλακή αφράτη ζύμη. Δέν χρειάζεται ιδιαίτερο ζύμωμα .
Τώρα ήρθε ή σειρά τού βούτυρου. Τό έχουμε θερμάνει σέ κατσαρολάκι καί παίρνουμε λίγο - λίγο μέ μιά κουτάλα καί ρίχνουμε στό ζυμάρι τό οποίο , εδώ προσοχή, δέν ζυμώνουμε αλλά...διπλώνουμε. Τραβάμε ελαφρά μέρη τής ζύμης τό ένα πάνω στό άλλο γιά νά απορροφήσει τό βούτυρο. Αυτό συνεχίζετε έως νά τελειώσει τό βούτυρο. Όσο περισσότερο τό διπλώνουμε τόσο καλύτερα γιατί τό αποτέλεσμα είναι αυτό  τό χαρακτηριστικό πού έχουν τά τσουρέκια...γίνετε κορδονάτο.
 

Αφήνουμε σκεπασμένη τήν λεκάνη μέ τό ζυμάρι σέ ζεστό μέρος γιά 2 ώρες περίπου , νά διπλασιασθεί. Θερμαίνουμε τόν φούρνο στούς 180 βαθμούς . Τοποθετούμε τήν φουσκωμένη ζύμη σέ ταψί, βάζουμε καί τό φλουρί, καί αφού αφήνουμε γιά 30 λεπτά νά ξαναφουσκώσει λίγο , φουρνίζουμε γιά 40 λεπτά .

ΚΑΛΗ ΧΡΟΝΙΑ

ΚΑΛΑ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΚΑΙ ΕΥΛΑΒΙΚΑ

Την άγια νύχτα τη Χριστουγεννιάτικη λυγούν τα πόδια
και προσκυνούν γονατιστὰ στη φάτνη τους τ᾿ άδολα βόδια.
Κι᾿ ο ζευγολάτης ξάγρυπνος θωρώντας τα σταυροκοπιέται
και λέει με πίστη απ᾿ της ψυχής τ᾿ απόβαθα, Χριστὸς γεννιέται!

Την άγια νύχτα τη Χριστουγεννιάτικη κάποιοι ποιμένες
ξυπνούν απὸ φωνὲς ύμνων μεσούρανες στη γη σταλμένες.
Κι᾿ ακούοντας τα Ωσαννὰ απ᾿ αγγέλων στόματα στο σκόρπιο αέρα,
τα διαλαλούν σε χειμαδιὰ λιοφώτιστα με τη φλογέρα.

Την άγια νύχτα τη Χριστουγεννιάτικη - ποιὸς δεν το ξέρει; -
των Μάγων κάθε χρόνο τα μεσάνυχτα λάμπει τ᾿ αστέρι.
Κι᾿ όποιος το βρει μέσ᾿ στ᾿ άλλα αστέρια ανάμεσα και δεν το χάσει
σε μιὰ άλλη Βηθλεὲμ ακολουθώντας το μπορεί να φτάσει.

Νύχτα Χριστουγεννιάτικη
(Γεώργιος Δροσίνης)

ΚΟΥΡΑΜΠΙΕΔΕΣ : ΤΟ ΧΙΟΝΙ ΤΗΣ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΙΑΤΙΚΗΣ ΚΟΥΖΙΝΑΣ

ΚΟΥΡΑΜΠΙΕΔΕΣ

 1 κιλό φρέσκο βούτυρο γάλακτος

1 κούπα ζάχαρη άχνη

1\2  κιλού αμύγδαλα χοντροκομμένα

4 κρόκοι αυγών

1 κουταλάκι γλυκού σόδα κοφτό

2 κουτάλια σούπας κονιάκ

2κιλά αλεύρι

2 κιλά άχνη για τύλιγμα

Ανθόνερο για ράντισμα.

Εκτέλεση

Καβουρδίζουμε τ΄ αμύγδαλα  και τά  χοντροκόβουμε   στο χαβάνι ή το μπλέντερ.  Χτυπάμε  σε μια λεκάνη το βούτυρο  να αφρατέψει και να ασπρίσει  και ρίχνουμε  μέσα τ΄ αυγά , τ΄ αμύγδαλα , το κονιάκ,  την σόδα,  και τέλος το αλεύρι σιγά- σιγά όσο πάρει μέχρι να γίνει μια μαλακή ζύμη πού δεν κολλά  στα χέρια.  {το αλεύρι πού παίρνει συνήθως αυτή η δόση  όταν την φτιάχνουμε  εμείς είναι  περίπου 1200 γραμ. }

Πλάθουμε τους κουραμπιέδες στρογγυλούς παραδοσιακά    με μια δαχτυλιά πλαγίως για να έχει μια λακουβίτσα να κάτσει η άχνη.  Ψήνουμε σε μέτριο φούρνο {180^ο}  για περίπου 20- 25 λεπτά  να ροδίσουν ελαφρώς  και  με το ξεφούρνισμα  τους ραντίζουμε με  ανθόνερο.

Τους βάζουμε σε πιατέλα με την σειρά και πασπαλίζουμε κοσκινίζοντας ζάχαρη άχνη. Κάθε σειρά παίρνει και την δική της ζάχαρη.

Είναι πεντανόστιμοι.

Και του χρόνου με υγεία.

ΧΡΟΝΙΑ ΠΟΛΛΑ.

ΚΑΛΑ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΑ

ΛΑΪΚΗ ΠΑΡΑΔΟΣΗ

ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΙΑΤΙΚΕΣ ΔΙΠΛΕΣ ΜΕ ΠΟΡΤΟΚΑΛΙ ΜΕΛΙ ΚΑΙ ΚΑΡΥΔΙΑ.

1 ποτήρι του κρασιού λάδι
1 ποτήρι του κρασιού πορτοκάλι
½ κουταλάκι σόδα
2 κουταλιές  ζάχαρη
2 ποτήρια του κρασιού χλιαρό νερό
1 κιλό αλεύρι για όλες τις χρήσεις ή κόκκινη φαρίνα

Ζύμωσε το αλεύρι προσθέτοντας το λάδι, το πορτοκάλι με την σόδα, 2 κουταλιές  ζάχαρη και το νερό όσο πάρει, να γίνει μια ζύμη όχι πολύ σκληρή . Άφησε μισή ώρα νά ηρεμίσει.
Κόψε το ζυμάρι σε κομμάτια, τόσο ώστε να είναι αρκετό για να ανοιχτεί ένα φύλλο και στην συνέχεια κόψε σε λωρίδες 2 δάκτυλα πλατιά και τύλιξέ το με ένα πιρούνι σαν σαλιγκάρι
 
Βάλε το λάδι να κάψει και ρίξε τις δίπλες να ψηθούν.
Βάλε τις δίπλες σε πιατέλα και πασπάλισέ τες με μέλι και καρύδια.

Τά Χριστούγεννα τού κύρ Μανώλη

ΤΑ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΑ ΤΟΥ ΚΥΡ ΜΑΝΩΛΗ

Ένα διήγημα του π.Κωνσταντίνου Στρατηγόπουλου

Δρ. Θεολογίας και Οικονομικών Επιμέλεια Σοφία Ντρέκου 

Τά Χριστούγεννα στην Πόλη γιορτάζονται ταπεινά. Καί ὅταν λέμε ταπεινά, ἐννοοῦμε τήν ἀφαίρεση τῆς ἐξωτερικῆς λαμπρότητας καί τήν καλλιέργεια τοῦ ἐσωτερικοῦ κάλλους. Κάτι, τό μή χριστιανικό περιβάλλον, κάτι, ἡ βαριά κληρονομιά τῆς λειτουργικῆς παραδόσεως, ὁδηγοῦν σ᾽ αὐτό τό κατανυκτικό ἦθος.

Ἔτσι θά περνοῦσαν καί τά Χριστούγεννα ἐκεῖνα γιά τόν κύρ Μανώλη τό λουστραδόρο. Μάστορας στή δουλειά του. Δούλευε μέ μεράκι τά ἔπιπλα, σάν καλλιτέχνης πραγματικός, χωρίς νά βιάζεται καί χωρίς νά λογαριάζει τό κέρδος ἤ τη ζημιά. Ὅ,τι περνοῦσε ἀπό τό χέρι του ἔπρεπε νά λάμπει «ἡλίου φαεινότερον», ὅπως ἔλεγε ὁ ἴδιος. Καί προσέθετε:

- Προπάντων, ὅμως, προσοχή στό βάθος τῆς λάμψης, μιᾶς καί εἶναι εὔκολο νά λάμπει ἡ ἐπιφάνεια, ἀλλά ἡ ἐπιτυχία βρίσκεται στό πῶς θά ᾽ρχεται τό φῶς.

 

Τό «βάθος τῆς λάμψης». Αὐτή ἦταν ἡ ἰδεολογία τοῦ κύρ Μανώλη. Μπορεῖ καί νά μήν ἦταν ἡ ἰδεολογία μόνο δική του. Μπορεῖ καί νά μετέφερε πάνω του μία χιλιόχρονη παράδοση πού ἔπλασε τό φῶς στό βάθος κι ἄφησε τήν ἐπιφάνεια στό περιθώριο. Ἡ γυναίκα του, βέβαια, ἡ Πολυξένη, διαφωνοῦσε μ᾽ ὅλα αὐτά.

- Τό μεροκάματο δέν βγαίνει μέ φιλοσοφίες, τοῦ ᾽λεγε. Αὐτό πού κάνεις οὔτε ὁ Θεός δέν τό θέλει. Ὁ Πανάγαθος ὅρισε νά κερδίζουμε τό ψωμί μας με τόν ἱδρῶτα τοῦ προσώπου μας κι ὄχι με τόν ἱδρῶτα τριῶν προσώπων. Ἐκεῖνος θά τό ᾽θελε ἀλλιῶς γιατί ξέρει πιό καλά ἀπό σένα.

Ὁ κύρ Μανώλης ὅμως δέν καταλάβαινε ἀπό τέτοια. Πάνω ἀπό ὅλα ἦταν ἡ λάμψη. Ἀλλά τό παράπονο τῆς Πολυξένης τῆς «πολύπαθης», ὅπως ἔλεγε μόνη της γιά τόν ἑαυτό της, ἦταν κι ἄλλο. Ὁ ἄντρας της, ὁ προκομμένος, εἶχε τό ἐργαστήρι κάτω στό Γαλατά, κοντά στόν Ἅγιο Νικόλαο. Τό σπίτι του βρισκόταν στούς πρόποδες τοῦ λόφου τοῦ Ἁγίου Κωνσταντίνου, στό Σταυροδρόμι. Ἦταν μία ἀπόσταση πού δέν ἐπέτρεπε στην πληθωρική Πολυξένη νά ἐλέγχει τά συμβαίνοντα στό ἐργαστήρι.

Καθώς ἦταν ἀνοικτή καρδιά ὁ κύρ Μανώλης, εἶχε πολλές κοινωνικές σχέσεις μέ ἄλλους μαστόρους τῆς περιοχῆς τοῦ Γαλατᾶ. Τά κουτσόλεγαν στό ἐργαστήρι του, πού εἶχε γίνει χῶρος συζητήσεων, φιλοσοφικῶν καί κοινωνικῶν. Ἦταν σάν ἕνα μικρό καφενεῖο, ὅπου οἱ συζητήσεις γιά τά τρέχοντα θέματα ἦταν στήν ἡμερησία διάταξη.
Ποιός ψάλτης εἶπε πιό κατανυκτικά τό δοξαστικό τῆς Κυριακῆς; Ποιός δεσπότης τηροῦσε τό περίφημο πολίτικο τυπικό; Ποιά παράδοση ἔφερε νά ψάλλονται δύο καταβασίες τά Χριστούγεννα; Κι ἄλλα πολλά πού ἔβγαζαν πάντοτε τόν κύρ Μανώλη ἔξω ἀπό τόν ρυθμό τῆς δουλειᾶς του. Ἀναγκαζόνταν, τότε, νά δουλέψει ὡς τά μεσάνυχτα γιά νά προλάβει τό χαμένο χρόνο καί μερικές φορές κοιμόταν καί μέσα στο ἐργαστήρι, ἐπειδή ἦταν δύσκολο νά πάει στό σπίτι του, λόγω τοῦ προχωρημένου τῆς ὥρας. Τότε ἦταν πού ἡ Πολυξένη ἔχανε τ᾽ αὐγά καί τά καλάθια ἀπό τά νεῦρα της. Καί μεροκάμματο δέν ἔβγαινε καί ἄντρα δέν εἶχε. Ἔστηνε στήν πόρτα τόν ἄντρα της λέγοντας:
 

- Θά σέ ξετινάξουν ὅλοι αὐτοί, στήν ψάθα θά πεθάνεις. Καί ἐκεῖνος ἀπαντοῦσε:

- Μά εἶναι καλά παιδιά καί γιά τό Χριστό μιλᾶμε. Καί μήν ξεχνᾶς πῶς οἱ ἄνθρωποι ἔχουν μέσα τους φῶς, πολύ φῶς. Λίγο νά σταθεῖς μπροστά τους, λίγο νά τούς καλομιλήσεις καί θά βρεθεῖς κατάματα με τό Χριστό. Ἔχουν κι οἱ ἄνθρωποι λάμψη, Πολυξένη μου.

Ἡ Πολυξένη, ὅμως, δέν καταλάβαινε ἀπό τέτοια. Ἔβλεπε τά παιδιά της, καί τήν ἴδια, νά ζοῦνε φτωχικά. Ὅλα τ᾽ ἄλλα ἦταν δεύτερα.

Ἦταν παραμονή τῶν Χριστουγέννων. Ἡ Πολυξένη εἶχε ἀπό τό πρωί δώσει τίς ὁδηγίες καί τά διαγγέλματά της στον ἄνδρα της.

- Τό ἀργότερο στίς ὀκτώ τό βράδυ θά εἶσαι στο σπίτι, οὔτε λεπτό καθυστέρηση. Ὅπως γυρνᾶς ἀπό τό Πέρα, ψώνισέ μου κουκουνάρια γιά τή γαλοπούλα, παστουρμά, σουτζούκι, τυρί, κασέρι, καί δύο κιασέδες γιαούρτι γιά νά νιώσουμε κι ἐμεῖς οἱ φτωχοί τή χρονιάρα μέρα.

Ὁ κύρ Μανώλης ἄκουγε τά διαγγέλματα. Δέν μποροῦσε νά κάνει καί κάτι ἄλλο.

- Κρίμα πού ἡ Πολυξένη δέν εἶχε γίνει συνταγματάρχης, σκεπτόταν, θά εἶχε τήν πιό δυναμική στρατιωτική μονάδα, κρίμα στή γυναίκα, πηγαίνει χαμένη μέ μένα τόν κακομοίρη.

Ἀπαντοῦσε ὅμως σταράτα:

- Ναί Πολυξένη μου, ὅλα θά γίνουν ὅπως θέλεις.

Καί πράγματι, ὅλα ἔγιναν ὅπως ἤθελε ἡ Πολυξένη. Στίς 8 ἡ ὥρα ὁ κύρ Μανώλης κατηφόριζε τή μεγάλη κατηφόρα τοῦ Ἁγίου Κωνσταντίνου. Στό βάθος, στό τέλος τοῦ μεγάλου δρόμου, φαινόταν ἤδη τό σπίτι του. Τότε συνέβη τό ἔκτακτο. Ἐκεῖ, σε κάποιο ἀριστερό στενάκι ὑπῆρχε τό μικρό ταβερνάκι τοῦ Φώτη τοῦ Κάβουρα. Κάβουρα τόν ἔλεγαν λόγῳ τῶν ἀργῶν κινήσεων μέ τίς ὁποῖες περπατοῦσε. Καλή καί ἄδολη καρδιά ὁ Φώτης, διατηροῦσε αὐτό τό μικρό κατάστημα, ὅπου μαζεύονταν οἱ ἄντρες τῆς γειτονιᾶς καί τά κουτσόπιναν τά βραδάκια. Ἐκεῖνο τό βράδυ, λόγῳ τῆς παραμονῆς, πελατεία δέν ὑπῆρχε, μόνο ἕνας, κι ὁ Φώτης πού περιδιάβαινε μέ τή ματιά του τούς διαβάτες τῆς κατηφόρας. Τότε εἶδε τόν κύρ Μανώλη.

- Γειά σου, Μανώλη, σπάνια σέ βλέπουμε πιά.

- Ναί, ἀπάντησε ὁ κύρ Μανώλης, οἱ δουλειές βλέπεις.

- Ἔλα νά τά ποῦμε γιά λίγο μέσα.

Ὁ κύρ Μανώλης κοντοστάθηκε. Ἡ Πολυξένη περίμενε στο σπίτι, ἀλλά κι ἡ πρόσκληση ἦταν πρόκληση. Τό σκέφτηκε. Θά καθόταν δέκα λεπτά καί μετά θά συνέχιζε. Δέκα λεπτά δέν ἦταν τίποτε. Μπῆκαν μέσα καί κάθισαν σέ μία γωνιά, μιλώντας γιά τά Χριστούγεννα. Γιά τήν πρωινή λειτουργία. Γιά τά τροπάρια πού θά εἶχε τό τυπικό καί ἄλλα παρόμοια. Εἶχαν σχεδόν ξεχάσει πώς στό κατάστημα ὑπῆρχε κι ἕνας, ὁ μοναδικός, πελάτης. Τόν θυμήθηκαν ὅταν ξερόβηξε, λίγο, λέγοντας σέ σπασμένα Ἑλληνικά:

Θέλω ἕνα ποτήρι ἀπ᾽ τό γλυκό κρασί.

Καί σάν νά ἤθελε νά ἁρπάξει τήν εὐκαιρία εἶπε:

- Αὔριο ἐσεῖς οἱ ρωμηοί, ἔχετε μεγάλη γιορτή.

Οἱ δύο μας φίλοι στάθηκαν ἀμήχανοι, μ᾽ ἕναν τοῦρκο πάντα πρέπει νά εἶσαι κουμπωμένος. Ἐκεῖνος, σαν νά κατάλαβε, εἶπε:

Μέ λένε Τζεμίλ, μεγάλωσα σέ ρωμαίικο μαχαλά καί ξέρω κάτι λίγα ἑλληνικά. Εἶμαι μόνος, χωρίς οἰκογένεια, ξωμάχος τῆς ζωῆς. Σᾶς ρώτησα γιά τή γιορτή σας. Τί γιορτάζετε αὔριο;

Φαινόταν τίμιος καί εἶχε καθαρή ματιά. Ἔνιωθες ἐμπιστοσύνη. Ὁ κύρ Μανώλης πῆρε θάρρος.

- Νά, πῶς νά στο πῶ, αὔριο γεννήθηκε ἡ ἀγάπη. Ὁ Τζεμίλ σοβάρεψε πολύ.

- Πῶς γεννιέται ἡ ἀγάπη; Ἔχει πρόσωπο;

- Γι᾽ αὐτό γεννήθηκε ἀκριβῶς, ἐπειδή ἔχει πρόσωπο καί θέλει νά μᾶς δεῖ κατά πρόσωπο, ἀπάντησε ὁ κύρ Μανώλης. Καί συνέχισε:

- Ξέρεις; Ἡ ἀγάπη πού γεννήθηκε εἶναι ὁ ἴδιος ὁ Θεός. Ὁ Τζεμίλ ἀντέδρασε.

- Ὁ Θεός οὔτε γεννιέται, οὔτε ἔχει πρόσωπο.

- Φίλε μου Τζεμίλ, εἶπε ὁ κύρ Μανώλης, γι᾽ αὐτό ἀκριβῶς εἶναι ἀγάπη, ἐπειδή καταδέχτηκε νά γεννηθεῖ καί νά μᾶς δεῖ στο πρόσωπό μας, μέσα μας, βαθιά μας. Θέλει νά βρεῖ τη λάμψη πού ἔχουμε μέσα μας καί νά τήν κάνει φωτιά.

Ὁ Τζεμίλ σώπασε. Ἄκουγε μέ προσοχή τόν κύρ Μανώλη. Ὁ Μανώλης, ὁ λουστραδόρος, εἶχε γίνει ὁλόκληρος μια φωτιά πού ἔλαμπε. Σώπασαν καί οἱ δύο. Μετά ἀπό ὥρα ψιθύρισε ὁ Τζεμίλ:

Κι ἀφοῦ ὁ Θεός σας εἶναι ἀγάπη ἐσύ πῶς θά μοῦ τό ἀποδείξεις;

Ὁ Μανώλης μάζεψε τά φρύδια καί εἶπε, ψιθυρίζοντας:

- Νά τ᾽ ἀποδείξω δέν μπορῶ μέ λόγια, ἀλλά μόνο ἄν χρειαστεῖ νά κάνω μιά θυσία γιά σένα, τότε θά τό καταλάβεις.

Ὁ Τζεμίλ εἶπε φωναχτά:

- Κάνε μια θυσία γιά μένα. Θέλω νά καταλάβω τήν ἀγάπη πού γίνεται ἄνθρωπος ἤ μάλλον νά καταλάβω πῶς εἶναι ὁ ἄνθρωπος ὅταν ἔχει τήν ἀγάπη;

Ὁ κύρ Μανώλης δέν σκέφτηκε καί πολύ. Οἱ θυσίες δέν προγραμματίζονται, ἔρχονται ξαφνικά, ἀρκεῖ νά τίς ἀξιοποιήσεις. Κάθισε, ἐκεῖ, στό ταβερνάκι, ὅλη τή νύχτα μέ τόν Τζεμίλ. Δέν ἦταν δά καί τόσο δύσκολο. Κάθε μέρα ξενυχτοῦσε γιά νά φτάσει στη «λάμψη τήν ἐσωτέρα», γιά νά βρεῖ τήν κοινωνία μέ τόν ἄλλο.

Ἔτσι πέρασε ὅλη τή νύχτα καί τό πρωί τράβηξε γιά τόν Ἅγιο Κωνσταντῖνο γιά ν᾽ ἀκούσει: «Δεῦτε ἴδωμεν πιστοί ποῦ ἐγεννήθη ὁ Χριστός». Ἕνα ἦταν σίγουρο. Ἐκεῖνο τό βράδυ μέσα στό καπηλειό τοῦ Φώτη ἐγεννήθη ὁ Χριστός. Πάντοτε ἔτσι γεννιέται, στά ταπεινά καί στά μοναχικά. Γεννιέται ἐκεῖ πού ἡ λάμψη δέν εἶναι ἐξωτερική. Ἔτσι γιόρτασαν τά Χριστούγεννα ἐκεῖνα στην Πόλη. Ἔτσι πάντα τά γιορτάζουν. Μέ τή φωταυγή ἀχτίδα τοῦ ἐσωτέρου φωτός. Καί μετά ἔρχονται πάντα οἱ Ἡρῶδες. Καί στή διήγησή μας αὐτή, τό μαρτύριο γιά τόν κύρ Μανώλη ἦρθε ἀπό τήν Πολυξένη, τήν πολύπαθη καί κουρασμένη, πού ξεχνοῦσε ὅμως νά καταλάβει τή λάμψη πού εἶχε κοντά της, τόν κύρ Μανώλη, ἕνα ἀκόμη σημεῖο τῆς φανέρωσης τοῦ Κυρίου πάνω στή γῆ.
† π.Κ.Σ.

Πηγή: Αὐτοτελές ἀπόσπασμα μέσα ἀπό το βιβλίο «Τό σταυροδρόμι τῆς καρδιᾶς μου», Σελίδα 85, ἐκδόσεις «Φιλοκαλία», Μάϊος 2002.

ΑΠΟ  

 

Ο σοφράς

Σοφράς

Ο σοφράς ειναι ένα χαμηλό κυκλικό τραπεζακι. Όταν είναι αδρανές κρεμιέται στον τοίχο. Τα τραπεζάκια αυτά με χαμηλά πόδια είναι κάτι κοινό στις μουσουλμανικές χώρες και έχουν ασιατική προέλευση.

Το σχημα τους εξυπηρετει πολλους πρακτικους λογους:

1. Ολοι οι παρακαθήμενοι εισαπεχουν απο το κεντρο και μπορουν να τσιμπισουν τα φαγητα που βρισκονται στο κεντρο. Ας μην ξεχαναμε οτι οι παλαιοί αφου καθονταν σταυροπόδι, (οκλαδόν) γυρω απο το σοφρα (στρογγυλοκαθόντουσαν δηλαδη) ετρωγaν με τα χερια, τσιμπουσαν ενα κοματι απο την κεντρικη πιατελα ή Πινάκιο και το ετρωγαν. Αν ηταν νοστιμο εγλυφαν και τα δακτυλά τους.
2.  
   
   Ειναι μικρο και ελαφρύ με χαμηλά ποδια και μπορει να κρεμαστει με ενα γερό γύφτικο καρφί στον τοίχο ελευθερωνωντας πολυτιμο χώρο. Το σοφρά εννοουνε σε πολλά μερη οταν λενε "σηκώστε να χορέψουμε" και οχι 'σηκωθήτε να χορέψουμε'. 
    Του κρεμάσαμε τα κουτάλια

   Οι σουπες βεβαια δεν τρωγωντουσαν με τα χερια αλλά με ξυλινα κουτάλια ατομικης χρησης. Ο καθενας ειχε το δικο του. Το χερουλι του ειχε μια τρυπα που περνουσε μια θηλεια απο σπαγκο. Τα κουταλια κρεμοντουσαν στον τοιχο για να μπορει ευκολα να βρει κανεις το δικο του. Αν αργουσε να προσέλθει του κρεμουσαν το κουταλι.

   Εφαγε το καταπέτασμα

   Ο σοφρας, σε πιο επισημες περιπτωσεις, εκαλυπτετο με ενα τραπεζομαντηλο η καταπετασμα. Οταν λεμε εφαγε το καταπετασμα εννοουμε εφαγε και και οσα (ψιχουλα ή κομματια φαγητου) ειχαν πεσει πανω σε αυτο. 
   
   πηγή

ΕΝΑ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΑ ΧΩΡΙΑΤΙΚΟ ΨΩΜΙ ΜΕ ΠΡΟΖΥΜΙ.

Τό γνωστό "χωριάτικο ψωμί " όπως τό ξέρουμε , είναι αυτό πού πλάθετε μέ προζύμι καί μόνο προζύμι. Τό αποτέλεσμα είναι ένα μεστό, γλυκό καί πραγματικά χορταστικό ψωμί.
Άς δούμε λοιπόν τόν παραδοσιακό τρόπο ζυμώματος.
Μέ τήν φράση "πιάνω τό προζύμι" , εννοείτε πώς τό προζύμι πού έχουμε στήν άκρη από τό προηγούμενο ζύμωμα , τό αναζωγονοποιούμε. Αυτό γίνετε μέ τήν προσθήκη ολίγου θερμού ύδατος καί μέ αλεύρι . Δηλαδή ξαναζωντανεύουμε τό προζύμι καί αρχίζουν νά ενεργοποιούνται οί ζυμομύκητες.
Τί κάνουμε, παίρνουμε τό "στάσιμο" προζύμι, τού ρίχνουμε λίγο νεράκι ζεστό καί λίγο αλεύρι καί τό ανακατεύομε νά ενωθούν τά υλικά. Τό τελικό αποτέλεσμα είναι μιά ολίγον ρευστή μάζα καί όχι ζυμάρι.  Μετά τό σκεπάζουμε μέ πετσέτα καί τό βάζουμε σέ θερμό μέρος νά αρχίσει νά γίνετε ή ζύμωση καί νά διογκωθεί καί νά δημιουργήσει φουσκάλες , πράγμα πού δηλώνει πώς έχει γίνει ό "βρασμός" από τούς ζυμομύκητες πού ξαναζωντάνεψαν.
Αυτό πού πρέπει νά ξέρουμε είναι πώς ό σημαντικότερος ρόλος δέν είναι τό πόσο θερμό είναι τό μέρος πού θά τό τοποθετήσουμε γιά νά γίνει , αλλά ό χρόνος πού θέλει από μόνο του νά ενεργοποιηθεί.
Έτσι, συχνά θά ήταν καλό νά ξέρετε πώς τό προζύμι τό "έπιαναν" από τό βράδυ γιά νά έχει τόν χρόνο του καί αυτό , αλλά καί ή νοικοκυρά πού θά πλάσει τήν άλλη ημέρα.
Τώρα. Έχοντας  έτοιμο τό προζύμι , σέ μιά λεκάνη βάζουμε 7 κούπες αλεύρι σταρένιο γιά νά φτιάξουμε 2 καρβέλια ψωμί,  ρίχνουμε δύο κουταλιές τής σούπας κοφτές αλάτι ,{τό πόσο αρμυρό θέλουμε τό ψωμί μας τό κανονίζουμε μέ τήν γεύση μας }, ανακατεύουμε καί προσθέτουμε στό κέντρο σέ λακκουβίτσα τό προζύμι πού είναι περίπου 2 μέ 2 μιση κούπες τού τσαγιού σέ ποσότητα.
 

Πλάθουμε τόν άρτο μας , όχι μέ τίς γροθιές μας αλλά, μέ τίς παλάμες μας. Ή διάρκεια τού ζυμώματος είναι όσο θά νιώσουμε καί θά δούμε πώς τό ζυμάρι είναι λείο καί ομοιόμορφο πού σημαίνει πώς έχουν ενωθεί τά υλικά.
Μετά σκεπάζουμε μέ πετσέτα καί μέ μιά κουβέρτα μαλακιά καί ζεστή τήν λεκάνη καί τήν αφήνουμε σέ ζεστό μέρος νά διπλασιασθεί.
Όπως είπαμε καί πιό πάνω, δέν είναι θέμα βίας μέ θερμάστρες ή μέσα σέ ζεστό φούρνο πού λένε πώς γίνεται πιό γρήγορα. Ό χρόνος τής ζύμωσης είναι σημαντικός νά γίνεται χωρίς βία.
 

Περίπου 4 ώρες σέ θερμό περιβάλλον θά χρειασθούν γιά νά διπλασιασθεί. Επίσης θά παρατηρήσετε πώς έχει ελαφρύνει καί αυτό δηλώνει πώς έχει γίνει ή σωστή ζύμωση.
Μήν αγχώνεστε. Όλα είναι εύκολα . Αιώνες τώρα.
Αφού φουσκώσει τό ζυμάρι, ξαναζυμώνουμε απαλά καί χωρίζουμε σέ δύο μέρη γιά δύο καρβέλια . Βάζουμε μιά λαδόκολλα στό ταψί καί τά τοποθετούμε. Τά αφήνουμε σκεπασμένα μέ τήν πετσέτα γιά μισή ώρα ή τρία τέταρτα νά φουσκώσουνε ξανά. {προσωπικά τοποθετώ τά δύο ζυμαράκια σέ δύο μακρόστενα πλαστικά μπόλ πού έχω στρώσει μέσα λαδόκολλα καί μετά τά μεταφέρω μέ τήν λαδόκολλα στό ταψί γιά φούρνισμα. }
Δέν ξεχνάμε βέβαια νά κρατήσουμε μέρος τού ζυμαριού γιά τό επόμενο προζύμι μας. Κρατάμε περίπου όσο ένα μεγάλο πορτοκάλι. Τό βάζουμε σέ ένα τάπερ καί τό σκεπάζουμε. Τώρα τόν χειμώνα μπορούμε νά τό έχουμε έξω από τό ψυγείο αφού υποτίθεται ότι σέ 4 ή 5 ημέρες θά ξαναζυμώσουμε. Άν τό βάλετε στό ψυγείο, καλό είναι νά τό βάλετε μετά από μιάμιση ημέρα , γιά νά  έχει τόν χρόνο νά διπλασιασθεί.
Όταν θά τό ξαναχρησιμοποιήσετε θά πρέπει νά τό βγάλετε από τό ψυγείο τουλάχιστον 4 ώρες πρίν τό "αναπιάσετε".
Τώρα. Τόν φούρνο τόν θερμαίνετε στό μέγιστο στούς βαθμούς. Στό τέρμα όπως λέμε.  Έτσι όπως συμβαίνει όταν "καίγανε" τόν φούρνο στά χωριά μέ τά ξύλα. Αφού πυρώνει ό φούρνος , καί είναι έτοιμος γιά νά βάλουνε τό ζυμάρι γιά ψήσιμο, ή θερμότητα πέφτει μετά σιγά- σιγά. Έτσι , όταν πιάσει τούς βαθμούς ό φούρνος μας , φουρνίζουμε καί μετά από 10΄λεπτά κατεβάζουμε τήν θερμοκρασία στούς 200 βαθμούς καί τό αφήνουμε γιά 35΄λεπτά. 

Μετά κατεβάζουμε στούς 150 βαθμούς καί κοντά στήν ώρα ξεφουρνίζουμε.
Τό ωραίο σέ αυτό τό αυθεντικό ψωμί μέ προζύμι είναι, πώς τρώγεται καί μετά από 5 ημέρες καί είναι πολύ νόστιμο. Δοκιμάστε το με φέτα ή ελιές καί θά δείτε πόσο χορταστικό είναι. Όσο μπαγιατεύει τόσο γλυκαίνει. Καμμία σχέση μέ τά ψωμιά τού φούρνου πού μετά από μιά ημέρα δέν τρώγονται. Καί είναι σάν λαστιχένια.
Καλή επιτυχία.
Μήν απογοητεύεστε. Λίγη υπομονή καί μετά ή πείρα πού θά αποκτήσετε θά σάς οδηγεί από μόνη της.
Άν θέλετε νά φάτε ένα πραγματικό ψωμί όπως αυτό πού τρώγανε οί πρόγονοί μας εδώ καί αιώνες.
Καί όπως λέει μιά  παροιμία τής Εύβοιας : "Όλα είναι υφάδι τής κοιλιάς καί τό ψωμί στημόνι"
Σοφία Βλάχου





 
 ΠΡΟΖΥΜΙ
{ από εδώ}Στις 14 Σεπτεμβρίου, του Σταυρού, παίρνουμε αγιασμό απο την εκκλησία. Ζεσταίνουμε τον αγιασμό και ρίχνουμε αλεύρι μέχρι να τον πιεί. Βάζουμε το προζύμι στον προζυμολόγο (σε πήλινο δοχείο σε μέγεθος μεγάλης κούπας με καπάκι) και τοποθετούμε από πάνω τον βασιλικό που επίσης έχουμε πάρει από την εκκλησία. Αυτό θα είναι μέχρι την μέση του προζυμολόγου. Την επομένη, ξαναζεσταίνουμε νερό και ξαναπλάθουμε το προζύμι. Επαναλαμβάνουμε την διαδικασία μέχρι να δούμε ότι έχει ''θυμώσει", δηλαδή έχει αρχίσει να φαίνεται ότι ανεβαίνει από μόνο του. Το αφήνουμε μέχρι την ημέρα που θέλουμε να ζυμώσουμε.
Καί μιά πιό επιστημονική ανάλυση γιά τό προζύμι ΕΔΩ

ΤΟ ΠΡΟΖΥΜΙ "ΕΥΛΟΓΕΙ" ΤΟΝ ΣΠΙΤΙΚΟ ΑΡΤΟ

Πολύ δύσκολα βρίσκουμε πλέον ψωμί με "κανονικό" προζύμι.  
Πολλοί φούρνοι, που διαφημίζουν ότι φτιάχνουν ψωμί με προζύμι, σε τεράστιο ποσοστό χρησιμοποιούν μαγιά και μια τεχνική που προσομοιάζει αυτή που χρησιμοποιείται στο προζύμι. 
Σε πολλά σπιτικά ψωμιά το προζύμι πολλές φορές ενισχύεται με λίγη μαγιά, αχρηστεύοντας με αυτό τον τρόπο τις περισσότερες ιδιότητες που δίνει το προζύμι στο ψωμί. 

Το σίγουρο βέβαια είναι ένα: με το προζύμι φτιάχνουμε με διαφορά το πιο νόστιμο, τo πιο υγιεινό και με καλύτερα οργανοληπτικά χαρακτηριστικά ψωμί, απ' ότι με οποιοδήποτε άλλο τρόπο. Τι είναι λοιπόν το προζύμι, η μαγιά και τι ιδιότητες δίνουν στο ψωμί;

 Η πιο κοινώς αποδεκτή θεωρία για την ανακάλυψη του προζυμιού είναι πως ζυμάρι που έμεινε λίγες μέρες σε συνθήκες αυξημένης υγρασίας και θερμοκρασίας (όπως στον πάτο ενός κλειστού πιθαριού) χωρίς να το ψήσουν, διογκώθηκε και έτσι έγινε το πρώτο "φουσκωτό" ψωμί. Η παραγωγή ψωμιού εξελίχθηκε πολύ από τότε, αλλά χρειάστηκε να περάσουν αρκετές χιλιάδες χρόνια όταν ο Louis Pasteur στα μέσα του 19ο αιώνα κοίταξε με το μικροσκόπιο και αναγνώρισε μικροοργανισμούς να φουσκώνουν ένα ζυμάρι, που προοριζόταν για να γίνει ψωμί.

 Το προζύμι

 Προζύμι, παραδοσιακά στην Ελλάδα αλλά και σε πολλές χώρες τις Ευρώπης, ήταν ένα κομμάτι άψητο ζυμάρι από το ψωμί της προηγούμενης ημέρας, το οποίο χρησιμοποιούνταν για να φουσκώσει το ψωμί της επόμενης ημέρας. Αν φτιάξουμε όμως ψωμί με μαγιά και κρατήσουμε ένα κομμάτι ζυμάρι για την επόμενη μέρα, αυτό δεν είναι προζύμι. Η λέξη προζύμι δεν είναι αρκετή για να προσδιορίσει ακριβώς τι είναι το προζύμι και γι' αυτό τον λόγο η επιγραφή "προζυμένιο" βρίσκεται σε πολλά προϊόντα που καμία σχέση δεν έχουν με το προζύμι.

Το προζύμι είναι μια συμβιωτική καλλιέργεια μικροοργανισμών που τρέφεται (ή ζυμώνει) κυρίως με αλεύρι και νερό. Οι κυριότεροι μικροοργανισμοί που βρίσκονται σε ένα κλασσικό προζύμι για ψωμί ανήκουν στις εξής οικογένειες

• Saccharomyces
• Lactic acid bacteria
• Acetic acid bacteria

O σακχαρομύκητας είναι κυρίως υπεύθυνος για την παραγωγή διοξειδίου του άνθρακα (CO₂) και αιθανόλης (αλκοόλ), του αερίου που διογκώνει το ψωμί, και τα βακτήρια είναι υπεύθυνα για την παραγωγή των αντίστοιχων οξέων, που δίνουν την χαρακτηριστική όξινη γεύση. Κατά την ζύμωση δηλαδή, οι μικροοργανισμοί - το προζύμι - τρώνε τα συστατικά του αλευριού και παράγουν σαν βασικά προϊόντα της ζύμωσης CO₂ και διάφορα οξέα. Υπάρχουν και άλλοι μικροοργανισμοί σε μικρότερους πληθυσμούς στο προζύμι, αλλά οι κυρίαρχοι και αυτοί που μας ενδιαφέρουν λόγω προϊόντων και υποπροϊόντων της ζύμωσης τους, είναι οι παραπάνω.

 Η μαγιά
Η μαγιά είναι ένα μόνο είδος μικροοργανισμού, ένας σακχαρομύκητας. Συγκεκριμένα, η επιστημονική ονομασία του είδους της μαγιάς είναι Saccharomyces cerevisiae. Είναι ακριβώς ο ίδιος μικροοργανισμός που χρησιμοποιείται και στην παραγωγή των περισσοτέρων ειδών μπύρας. 

Η μαγιά που έμενε μετά την ζύμωση της μπύρας δινόταν σε φούρνους που ήταν κοντά στο ζυθοποιείο για να χρησιμοποιηθεί στην παραγωγή ψωμιού. Αυτός ήταν και ο λόγος που αρχικά διαδόθηκε.
Η μαγιά όπως και όλοι οι σακχαρομύκητες παράγει κυρίως CO₂ και αιθυλικής αλκοόλης.

Διαφορές
Οι βασικές διαφορές μεταξύ του προζυμιού και της μαγιάς είναι

• η μαγιά περιέχει έναν συγκεκριμένο μικροοργανισμό, ενώ το προζύμι περιέχει πολλά είδη μικροοργανισμών, μοναδικά για την περιοχή
• η μαγιά είναι εύκολη στην χρήση με πάντα προβλέψιμο αποτέλεσμα, ενώ το προζύμι χρειάζεται προετοιμασία και φροντίδα ώστε το αποτέλεσμα να είναι πάντα προβλέψιμο
• ο χρόνος που χρειάζεται το προζύμι για να ζυμώσει το ψωμί είναι συνήθως μεγαλύτερος από τον χρόνο που χρειάζεται η μαγιά
• το προζύμι δίνει ανώτερα οργανοληπτικά χαρακτηριστικά στο ψωμί από τη μαγιά, κυρίως λόγω των προϊόντων και υποπροϊόντων της ζύμωσης των βακτηρίων 
• η μαγιά δίνει πάντα ομοιόμορφο γευστικά αποτέλεσμα, ενώ το προζύμι δίνει ψωμί με διαφορετικά χαρακτηριστικά, ακόμη και ανάλογα με την περιοχή του κόσμου όπου χρησιμοποιείται
• το προζύμι αναπτύσσεται καλύτερα σε όξινα ζυμάρια, ενώ η μαγιά αναπτύσσεται σε ουδέτερα ή λίγο αλκαλικά ζυμάρια
• η διάρκεια ζωής ενός ψωμιού με προζύμι είναι πολύ μεγαλύτερη απο ένα ψωμί με μαγιά, κυρίως λόγω των οξέων τα οποία δυσκολεύουν τους ανεπιθύμητους οργανισμούς 
• Ψωμί και υγεία
  Η ζύμωση του ζυμαριού με προζύμι του δίνει, εκτός από φανταστική γεύση και μυρωδιά, κάποιες ιδιότητες που δεν έχει το ψωμί με μαγιά. Tα έξτρα χαρακτηριστικά τα δίνουν κυρίως τα υποπροϊόντα της ζύμωσης των βακτηρίων. Υπάρχουν πολλά πλεονεκτήματα στα ψωμιά με προζύμι, θα αναφερθούν μερικά που έχουν ενδιαφέρον και έχουν δημοσιευτεί σε επιστημονικά περιοδικά.
  
  

  

  Λόγω των πρωτεολυτικών ενζύμων που εκκρίνουν τα βακτήρια του προζυμιού, υδρολύεται ένα μεγάλο μέρος της γλουτένης που περιέχεται στο ψωμί, με αποτέλεσμα το ψωμί που ζυμώνεται με προζύμι μπορεί να καταναλώνεται άφοβα από τους περισσότερους ανθρώπους με δυσανεξία στην γλουτένη (κοιλιοκάκη).

  
  
  Κατά την κατανάλωση ψωμιού με προζύμι, το σάκχαρο στο αίμα ανεβαίνει πολύ πιο ομαλά και σε χαμηλότερα επίπεδα απ' ότι με το ψωμί με μαγιά, κυρίως λόγω των οξέων που παράγονται στην ζύμωση. Αυτή η επίδραση κρατάει για αρκετές ώρες μετά την κατανάλωση του ψωμιού, μικρορυθμίζοντας τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα. Αν και το θέμα είναι πολυπαραγοντικό, ο γλυκαιμικός δείκτης των ψωμιών με προζύμι είναι σε γενικές γραμμές πολύ χαμηλότερος αντίστοιχων ψωμιών που έχουν ζυμωθεί μόνο με μαγιά. Ένας άνθρωπος με διαβήτη μπορεί πολύ πιο εύκολα να ενσωματώσει στην διατροφή του ψωμί που έχει ζυμωθεί με προζύμι.
  
  
  Η απορρόφηση απαραίτητων θρεπτικών συστατικών, όπως το ασβέστιο, ο σίδηρος, ο ψευδάργυρος και το μαγνήσιο, είναι πολύ μεγαλύτερη όταν η διατροφή περιλαμβάνει ψωμί που έχει ζυμωθεί με προζύμι, από ότι ψωμί που έχει ζυμωθεί με μαγιά. Αυτό συμβαίνει λόγω της διάσπασης του φυτικού οξέως (phytic acid) από τα ένζυμα φυτάσες (phytase) που παράγονται κατά την ζύμωση του ζυμαριού με προζύμι. Το φυτικό οξύ περιέχεται κυρίως στον φλοιό των δημητριακών, συναντάται δηλαδή σε πολύ μεγαλύτερες ποσότητες στα αλεύρια ολικής άλεσης, το οποίο μέσω της ικανότητάς του να δημιουργεί σύμπλοκα με ανόργανα στοιχεία, εμποδίζει τον ανθρώπινο οργανισμό να τα απορροφήσει. Επομένως, η βιοδιαθεσιμότητα των ανόργανων στοιχείων είναι υψηλότερη στο προζυμένιο ψωμί σε σύγκριση με το ψωμί που ζυμώνεται μόνο με μαγιά.
  Ας ξαναπώ αυτό που είπα στην αρχή, "με το προζύμι φτιάχνουμε με διαφορά το πιο νόστιμο, το πιο υγιεινό και με καλύτερα οργανοληπτικά χαρακτηριστικά, ψωμί απ' ότι με οποιοδήποτε άλλο τρόπο".
  πηγή

 

Νεροτριβές Κεφαλαρίου: Μνημεία λαϊκής αρχιτεκτονικής

 Οι παραδοσιακές νεροτριβές Κεφαλαρίου που μετράνε τουλάχιστον 200 χρόνια λειτουργίας, βρίσκονται στο ομώνυμο χωριό της Αργολίδας που ανήκει στο Δήμο Άργους-Μυκηνών.
Οι νεροτριβές Κεφαλαρίου ήταν κάτι σαν τα πλυντήρια του παρελθόντος, των οποίων η συμβολή υπήρξε τεράστια στην καθημερινή ζωή του τόπου.

Κατασκευασμένες κατά την εποχή της Τουρκοκρατίας από πέτρα, οι νεροτριβές Κεφαλαρίου, ανήκουν στην κατηγορία των γυριστών κι είναι όλες τους διπλές, ενώπαραμένουν επιβλητικές, προσφέροντας ένα μοναδικό θέαμα με το νερό, που έρχεται με ορμή από τον ποταμό του χωριού, τον Ερασίνο, και πέφτει με ορμή μέσα στον κάδο.

Οι νεροτριβές Κεφαλαρίου χρησιμοποιήθηκαν στο παρελθόν για το πλύσιμο των ρούχων, ενώ παράλληλα αποτέλεσαν και τόπο συγκέντρωσης των γυναικών, και των κατοίκων γειτονικών χωριών. 

Κάθε μύλος είχε και την νεροτριβή του, όπου έπλεναν τα ρούχα κυρίως μετά το Πάσχα, που ξέστρωναν τα σπίτια, αλλά και τις προίκες των κοριτσιών τους. Συνηθισμένο θέαμα στις νεροτριβές ήταν τα απλωμένα ρούχα για να στεγνώσουν στον ήλιο και με τον αέρα, σκηνικό που αντικρύζει ο επισκέπτης μέχρι και σήμερα.

Έτσι, από τις αρχές Μαΐου οι νεροτριβές Κεφαλαρίου αρχίζουν να υποδέχονται τους πελάτες τους. Σήμερα, στο γραφικό οικισμό λειτουργούν τρεις υπαίθριες, καθώς επίσης και μία πιο σύγχρονη. Όλες τους, ανήκουν σε γόνους παλιών νεροτριβιάρηδων.

Οι νεροτριβές, μαζί με τους νερόμυλους, αποτελούν τις πιο γνωστές υδροκίνητες εγκαταστάσεις της προβιομηχανικής Ελλάδας. Δεν είναι εξάλλου τυχαίο το γεγονός ότι ο λαϊκός λόγος (τραγούδια, παροιμίες, παροιμιώδεις φράσεις) κάνει συχνές αναφορές στα δυο αυτά προτεχνολογικά «εργαστήρια».

«Μας άργησαν κι αργήσαμε

είχαν τη νύφ' αστόλιστη

είχαν τα ρούχα αδίπλωτα

την τσέργα στη νεροτριβιά...»

Μπορεί οι νεροτριβές να γεννήθηκαν και να έσβησαν οι περισσότερες στη σκιά των μύλων, μπορεί ακόμη και οι ερευνητές να τις «περιφρόνησαν», ωστόσο η συμβολή τους στην καθημερινή οικονομική και κοινωνική ζωή ήταν κάποτε σημαντική. Χώροι που χρησιμοποιήθηκαν για το πλύσιμο των ρούχων οι νεροτριβές, αποτελούσαν παράλληλα και τόπο συγκέντρωσης κυρίως των γυναικών, αλλά και χώρο συνεύρεσης των κατοίκων γειτονικών χωριών».

ΘΕΙΟ ΔΩΡΟ

Για την Αργολίδα αυτό το τελευταίο αποκτά μεγαλύτερη ισχύ, αφού το σύνολο σχεδόν των νεροτριβών του νομού ήταν - και είναι - εγκατεστημένο στο Κεφαλάρι, στο καταπράσινο αυτό χωριό, που είναι συνδεδεμένο τόσο βαθιά με το νερό. Ο λόγος βέβαια προφανής. Από τη γη αναβλύζουν τα νερά της Κεφαλαριώτισσας Ζωοδόχου Πηγής και οι κάτοικοι αξιοποίησαν κατά τον καλύτερο δυνατό τρόπο το θείο αυτό δώρο.

Με τις νεροτριβές - αλλά και τους μύλους που λειτουργούσαν μέχρι πριν λίγα χρόνια -μετέτρεψαν και εκμεταλλεύτηκαν τη φυσική κίνηση και ενέργεια των νερών και τη χρησιμοποίησαν παραγωγικά.
Για πάνω από διακόσια χρόνια, οι νεροτριβές του Κεφαλαρίου παραμένουν αμετάβλητες σχεδόν, προσφέροντας τις υπηρεσίες τους και στο σύγχρονο άνθρωπο. Παρά το γεγονός ότι οι νεροτριβές - σε σύγκριση με άλλες παλιές υδραυλικές εγκαταστάσεις - δεν παρουσιάζουν «τεχνολογικό» μηχανισμό, συνεχίζουν να γοητεύουν με την απλοϊκότητά τους αυτή.

Η συνεχής ροή του νερού, η κίνηση και η ορμή, το κελάρυσμά του, σε συνδυασμό με τα ποταμάκια της περιοχής που συγκλίνουν στον Ερασίνο, η δροσιά και η πλούσια βλάστηση της ευρύτερης περιοχής, συνθέτουν ένα μαγευτικό τοπίο, που αποτελεί πόλο έλξης για όσους μεταφέρουν εκεί τα ρούχα τους, αλλά και για πλήθος επισκεπτών. Το σκηνικό πλαισιώνουν και τα διάσπαρτα ίχνη των μύλων της περιοχής (μυλόπετρες, φτερωτές κλπ.) που παραπέμπουν σε άλλες εποχές.

ΜΝΗΜΕΙΑ ΛΑΪΚΗΣ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗΣ
Από τις αρχές του Μαΐου οι «νεροτριβιάρηόες» του Κεφαλαρίου αρχίζουν να υποδέχονται τους πελάτες τους, που καταφτάνουν απ' όλα τα σημεία της Αργολίδας, αλλά και από όμορους νομούς. Κουβαλούν φλοκάτες, βελέντζες, χαλιά, κουρελούδες, μοκέτες και τις παραδίνουν σε σίγουρα χέρια. Γνωρίζουν ότι τα ρούχα τους θα καθαρίσουν και θα ξαναπάρουν ζωή από την ορμή των πεντακάθαρων νερών της πηγής.

Κατασκευασμένες οι περισσότερες από την εποχή της Τουρκοκρατίας, οι νεροτριβές αποτελούν αναμφίβολα μνημεία λαϊκής αρχιτεκτονικής. Πετρόκτιστες, επιβλητικές, μαγευτικές (αφού το νερό είναι συνδεδεμένο με θρύλους και μύθους) προσφέρουν ένα μοναδικό θέαμα με την περιδίνηση των νερών τους, που παρασύρουν τα ρούχα και τα στροβιλίζουν σ' έναν τρελό χορό...

ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΤΗΣ ΠΑΡΑΔΟΣΗΣ

Παραδοσιακές νεροτριβές, οι τρεις υπαίθριες και η μια ημιυπαίθρια, λειτουργούν σήμερα στο Κεφαλάρι. Λειτουργεί επίσης και μια σύγχρονη, του Γιώργου Παναγάκου. Οι παραδοσιακές νεροτριβές ανήκουν σε γόνους παλιών «νεροτριβιάρηδων» του Κεφαλαρίου. Είναι οι οικογένειες Κεφάλα, Μερκούρη, Χαμπέση και Καλόγηρου.

Ο μεγαλύτερος σε ηλικία νεροτριβάρης είναι ο 74χρονος Γιώργος Μερκούρης. Από το 1944 έως σήμερα ζει τη μαγεία, αλλά και τα βάσανα της νερότριβής. Παλιός μυλωνάς, «όργωνε» κάποτε όλη την Αργολίδα με το κάρο του, κουβαλώντας αλεύρια και ρούχα. Τη νεροτριβή την αγόρασαν οι δικοί του το 1911 από κάποιον Σωτηρόπουλο, Κυνουριάτη.

Όπως του έχουν πει οι παλιότεροι, οι νεροτριβές και οι μύλοι της περιοχής παραδόθηκαν στο Ελληνικό Δημόσιο από τους Τούρκους, κατά την απελευθέρωση. Στη συνέχεια νοικιάστηκαν και πουλήθηκαν σε ιδιώτες και χέρι με χέρι σήμερα βρίσκεται μια απ' αυτές στην ιδιοκτησία του και του γιου του Ανδρέα.

Με φανερή νοσταλγία, ο Γιώργος Μερκούρης αναπολεί: «Ξέρεις τι γινόταν κάθε μέρα εδώ απέξω; Πανηγύρι, κόσμο να δεις. Ερχόντουσαν απ' όλα τα καμποχώρια και τα αρβανιτοχώρια της Αργολίδας, ακόμη και από τα Ίρια και ακόμη πιο μακριά. Μέχρι να πλυθούν οι βελέντζες, τα «σαίσματα», τα «ράσα» (σ.σ. μανικωτά πανωφόρια με κουκούλα), οι φλοκάτες που έπρεπε να αφρατέψουν, μέσα κι έξω γέμιζε μ' ανθρώπους και ζώα, άλογα, μουλάρια, γαϊδούρια. Κάποιες φορές έμεναν όλη τη νύχτα εδώ μέχρι να τελειώσουν και να φύγουν. Tα ίδια γινότανε και με το άλεσμα...».

Σήμερα ο μπάρμπα-Γιώργης έχει αποσυρθεί από την ενεργό δράση, ωστόσο όλη τη μέρα τριγυρνάει ανάμεσα στ' απλωμένα ρούχα, τα φροντίζει, τα διπλώνει και τα ξεδιπλώνει. Το κυριότερο, όμως, είναι ότι ζει μέσα στο νερό. «Τι τα θες, τι τα γυρεύεις, σαν το νερό, τίποτ' άλλο στον κόσμο», λέει. Σ' αυτό συμφωνεί κι ο γιος του Ανδρέας, που συνεχίζει με ευλάβεια την οικογενειακή παράδοση. «Το νερό είναι σαν ένα όμορφο τραγούδι», λέει, καθώς προσπαθεί με τη «διχάλα» να βγάλει από τη γούρνα και το τελευταίο ρούχο.

ΣΕ ΑΛΛΗ ΕΠΟΧΗ

Οι νεροτριβές του Κεφαλαρίου ανήκουν στην κατηγορία των «γυριστών» (σε άλλες περιοχές της χώρας υπάρχουν και οι «βουτηχτές»).

Όλες τους σχεδόν είναι διπλές, όπως αυτή των αδελφών Σπύρου και Δημήτρη Κεφάλα, την οποία χρησιμοποιεί και ο Γιώργος Κεφάλας. «Αισθάνεσαι διαφορετικά όταν κάνεις μια δουλειά με τον τρόπο που την έκαναν οι δικοί σου πριν πολλά χρόνια», λέει. «Στη νεροτριβή έχεις την αίσθηση ότι ζεις σε άλλη εποχή, τότε που όλα ήταν απλά κι ανθρώπινα».

Το «ντεκόρ» γύρω μας πράγματι παραπέμπει στο παρελθόν: ρυάκια, μικροί καταρράκτες, πλούσια βλάστηση. «Δεν θυμίζει εδώ ο τόπος την εποχή του “Αγαπητικού της Βοσκοπούλας” ή του Τάσου με την Γκόλφω;», μας λέει γελώντας.

πηγή

Τά ημερομήνια 2015-2016 γιά τήν Νοτιοανατολική Ελλάδα.

Τά ημερομήνια κατα τόπους καταγράφουν τίς καιρικές συνθήκες πού θά επικρατήσουνε  από τόν Αύγουστο έως τόν Ιούλιο τού επόμενου έτους . Έτσι, πέρα από τά γενικά πού αφορούν τόν καιρό όλης τής Ελλάδος, εδώ θά δούμε τί λένε γιά τήν νοτιοανατολική Ελλάδα, καί είναι πιό συγκεκριμένα.
Ό Αύγουστος θά είναι ένας μήνας γενικά πολύ ζεστός αλλά καί άστατος μέ ξαφνικές μπόρες.

Ό Σεπτέμβριος θά διατηρήσει τίς ίδιες συνθήκες μέ τόν προηγούμενο αλλά λίγο πιό σταθερός.
 

Ό Οκτώβριος δέν θά έχει μεγάλες αλλαγές πέρα από μιά μικρή πτώση θερμοκρασίας καί ίσως μετά τίς 15 νά έχουμε καί πολλές νεροποντές.
 
Ό Νοέμβριος θά έχει αισθητή πτώση θερμοκρασίας καί μετά τίς 15 πολλές βροχές  μέχρι τό τέλος τού μήνα.

Ό Δεκέμβριος θά είναι πολύ κρύος , μέ βροχές καί μετά τίς 20 χιονιάς.
Ό Ιανουάριος τού 2016 θά μπεί μέ καλό καιρό, μέ ήλιο καί καθαρό ουρανό γιά μιά εβδομάδα περίπου, καί μετά θά εξελιχθεί σέ πολύ άστατο μέ αέρηδες καί βροχές. 
Προσοχή , είναι  "πονηρός"  αυτός ό μήνας  περισσότερο πρός τό τέλος του.
 
Ό Φεβρουάριος θά ακολουθήσει τά βήματα τού  Ιανουαρίου. Μεγάλη προσοχή μετά τίς 10 γιατί θά έχουμε έντονα φαινόμενα καί ίσως πάρα πολύ χιόνι.
Ό Μάρτιος  θά είναι ένας μήνας χιονιάς. Κρύο καί κακοκαιρία.
Ό Απρίλιος θά έχει αρκετές βροχές , άστατος καί αυτός γενικά καί απρόβλεπτος.
 

Ό Μάϊος θά είναι δυστυχώς ένας βροχερός μήνας , καί λέω δυστυχώς διότι ή παροιμία λέει "στού καταραμένου τόν τόπο Μάη μήνα βρέχει" , σέ σχέση μέ αυτήν πού λέει 
"Άν ρίξει ό Μάρτης δυό νερά  καί ό Απρίλης άλλο ένα χαρά σέ αυτόν τόν γεωργό πού έχει πολλά σπαρμένα." καί αφορά βέβαια  τά αγροτικά πράγματα. 

 
'Ο Ιούνιος θά είναι ένας πολύ ήρεμος καί ηλιόλουστος μήνας μέ θερμοκρασίες σέ άνοδο.
 
Ό Ιούλιος θά είναι μέ πολύ ζέστη.
Αυτά μάς έδειξαν τά ημερομήνια τού Αυγούστου γιά τήν νοτιοανατολική Ελλάδα, τά καταγράψαμε καί σάς τά παρουσιάσαμε.